قدس؛ روزهای گذشته، دمشق شاهد یک اتفاق جالب بود. کالین، رئیس اطلاعات ترکیه و الکعبی، رئیس دستگاه اطلاعاتی قطر به‌عنوان نخستین شخصیت‌های خارجی وارد این شهر شدند و با ساکنان جدید قصرالرئاسه دیدار و گفت‌وگو کردند. امری که بیش و پیش از هر چیز، وابستگی مقامات گروه‌های فاتح دمشق را با ترکیه، قطر و شاخه‌های اخوانی نزدیک به این دو کشور نشان میدهد.
مواضع جدید ابومحمد الجولانی؛ تغییر چهره و بازتعریف قدرت
همزمان ابومحمد الجولانی، رهبر هیئت تحریرالشام به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای در حال تغییر چهره و رویکردهای اعلامی خود است. از نظر ظاهری، تغییرات قابل توجهی در سبک پوشش و بیان او دیده می‌شود. هرچند او در چند ماه گذشته دیگر عمامه‌های مرسوم در جهان اهل سنت را به‌سر نمی‌گذاشت و تنها یک لباس نظامی سبز و ساده می‌پوشید، اما حالا او همین لباس را هم درآورده، جلیقه و پیراهن سفید می‌پوشد و هیچ بعید نیست به‌زودی کت‌وشلواری هم شود؛ تغییراتی که نشان‌دهنده تلاش او برای تطبیق با شرایط جدید منطقه است. برخلاف دوران گذشته که بیشتر به‌عنوان یک فرمانده نظامی و سرسخت شناخته می‌شد، الجولانی اکنون تلاش می‌کند چهره‌ای معتدل‌تر و منطقی‌تر از خود به نمایش بگذارد. در کلام او نیز تغییراتی مشاهده می‌شود؛ او به‌طور خاص بر ضرورت مذاکره و تعامل با گروه‌های مختلف در شمال سوریه تأکید کرده و فعلاً از هرگونه افراط‌گرایی فاصله گرفته است. اما علامت سؤال بزرگ این است آیا تغییرات جدید الجولانی ناشی از اتخاذ رویکرد پراگمات‌مآبانه است یا نشان‌دهنده تغییرات واقعی در عملکرد اوست؛ هرچند در هر صورت به نظر می‌رسد زمینه کسب مشروعیت بیشتر در عرصه سیاست داخلی و خارجی را برای او و گروهش فراهم می‌کند.
سفرهای مقامات ترکیه و قطر به دمشق
در روزهای اخیر، دو سفر مهم به دمشق هم صورت گرفت که می‌تواند به تحولات سیاسی در سوریه دامن بزند. نخستین مورد سفر ابراهیم کالین، رئیس سازمان اطلاعات ترکیه (میت) به دمشق بود. این سفر که به‌طور غیررسمی انجام شد، با هدف گفت‌وگو درباره مسائل امنیتی و همکاری در راستای بازگشت آوارگان سوری صورت گرفت. مقامات ترکیه بر ضرورت برقراری ثبات در مرزهای مشترک تأکید داشتند و همچنین در مورد راهکارهای مشترک برای مقابله با تهدیدات احتمالی از سوی کردهای سوریه و نیروهای مخالف دولت سوریه مذاکره کردند.
سفر دوم متعلق به رئیس سازمان اطلاعات قطر، خلفان الکعبی بود. او در این سفر در مورد پروژه‌های بازسازی و سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی به‌ویژه در حوزه‌های انرژی و زیرساخت‌ها با مقامات سوری گفت‌وگو کرد. این تحرکات به وضوح نشان‌دهنده تغییراتی در سیاست‌های منطقه‌ای این کشورهاست که قصد دارند روابط خود را با دولت سوریه بازسازی کنند.
سفر فرماندهی مرکزی آمریکا به سوریه؛ گامی دیگر در تحولات راهبردی‌فرماندهی مرکزی آمریکا (سنتکام) به رهبری ژنرال گوریلا هم به‌طور غیرمنتظره‌ای از سوریه بازدید کرد. این سفر که هدف آن ارزیابی شرایط امنیتی در شمال شرق سوریه و حمایت از نیروهای دموکراتیک سوریه بود، در حالی صورت گرفت که به‌طور همزمان گمانه‌زنی‌هایی در مورد تغییرات راهبردی آمریکا در منطقه مطرح شده است. سفر گوریلا پس از آن به بغداد و سپس اردن ادامه یافت که نشان از تحرکات پیچیده دیپلماتیک و نظامی دارد. برخی تحلیلگران معتقدند این تحرکات به‌ویژه پس از افزایش تنش‌ها در مرزهای سوریه و عراق، می‌تواند به‌عنوان گامی در راستای تقویت حضور نظامی آمریکا در سوریه و مهار نفوذ ایران و روسیه در منطقه باشد. برخی نیز بر تلاش آمریکا برای فراهم‌سازی مقدمات ناامن‌سازی عراق تأکید دارند.
روزهای خوش اسرائیل در سرزمین شام
در شرایطی که اوضاع سوریه جدید موجبات نگرانی خیلی از کشورهای منطقه را فراهم کرده است، اسرائیل در کمال آرامش، در ۴۸ساعت گذشته، به‌ویژه در حلب و مناطق مرزی سوریه حملات هوایی گسترده‌ای را علیه اهداف نظامی انجام داده است. این حملات به‌منظور تضعیف توانایی‌های نظامی سوریه صورت گرفته است. به گفته منابع نظامی اسرائیل، این حملات مواضع مهمی را در مناطق حلب، حمص و دیرالزور هدف قرار داده‌اند. هرچند رژیم صهیونیستی اعلام کرده این اقدامات در راستای تأمین امنیت مرزهای خود و مقابله با تهدیدات ایران انجام شده، اما حالا همه می‌دانند ایران هیچ‌گونه منافعی در سوریه پسااسد ندارد و حتی نیروهای مستشار ایرانی هم از این کشور خارج شده‌اند. همچنین، اسرائیل با استقرار نیروهای بیشتر در بلندی‌های جولان، آمادگی خود را برای مقابله با هرگونه تهدید از سوی مقاومت اعلام کرده است.
شایعاتی از تمایل دروزی‌ها برای نزدیکی به اسرائیل
در روزهای اخیر، شایعاتی درباره تمایل برخی از جوامع دروزی سوریه برای نزدیکی به اسرائیل منتشر شده است. این شایعات که بیشتر در مناطق دروزی‌نشین سویدا و جولان مطرح شده، به‌ویژه در پی افزایش تنش‌ها و مشکلات اقتصادی در این مناطق به گوش رسیده است. برخی تحلیلگران معتقدند این موضوع می‌تواند بخشی از یک جنگ روانی باشد که هدف آن تضعیف اراده مردم در برابر دولت سوریه و تقویت حضور اسرائیل در مناطق حساس است. هرچند منابع محلی و مقامات سوری این شایعات را تکذیب کرده‌اند، اما همچنان نگرانی‌هایی درباره شرایط انسانی و اجتماعی در این مناطق وجود دارد. گزارش‌ها حاکی از آن است بحران‌های اقتصادی و فشارهای نظامی از سوی دولت سوریه بر این مناطق موجب بروز نارضایتی‌هایی شده است که می‌تواند زمینه‌ساز شایعات و تنش‌ها شود.
تحولات اقتصادی؛ بحران شدید و نیاز به کمک‌های بشردوستانه
بحران اقتصادی در سوریه همچنان یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها برای مردم این کشور است. کمبود سوخت، افزایش قیمت‌ها و مشکلات ارز سبب شده سطح زندگی مردم به‌شدت پایین بیاید. سازمان ملل متحد به‌تازگی هشدار داده در سال ۲۰۲۴، نیاز به کمک‌های بشردوستانه در سوریه به‌طور قابل توجهی افزایش خواهد یافت و میلیون‌ها نفر در معرض خطر هستند. در این وضعیت، کشورهای مختلف منطقه‌ای و بین‌المللی تحت فشار قرار دارند تا کمک‌های خود را برای کاهش رنج مردم سوریه و تسهیل بازسازی کشور افزایش دهند.
نظر شما